Studiedag

‘Leer ze (beter) schrijven!’

Donderdag 26 september 2019

Centrum Nascholing Onderwijs – Universiteit Antwerpen

Workshops en Inschrijving

Keynote lezing door Suzanne van Norden

Abstract:

Teksten schrijven zou een centrale plek moeten innemen in het taalonderwijs op de basisschool, op gelijke hoogte met lezen. Al vanaf de kleuterleeftijd kunnen kinderen betekenisvolle, hele teksten schrijven, in nauwe samenhang met hun groeiende leeservaring. In klassen waar een sterke, positieve schrijfcultuur heerst schrijven kinderen met plezier en worden ze er steeds beter in. Het maakt dat ze ook beter worden in lezen en het versterkt hun denken over zaakvakonderwerpen. Er bestaan echter nog steeds veel klassen waarin kinderen een hekel hebben aan schrijven, het weinig doen, en waarin ook de leerkrachten niet weten hoe ze dat kunnen doorbreken. Daar wordt weinig geleerd.

Je kunt je afvragen hoe belangrijk schrijven is in het digitale tijdperk. Kan de meeste informatie niet ook via beeld overgebracht worden? Wie neemt nog de tijd om een tekst echt goed te lezen? En waarom zou je dan veel tijd besteden aan het schrijven van zo’n tekst? Dit zijn verontrustende vragen. Mijn indruk is dat het internet barst van de teksten en dat mensen in deze tijd meer schrijven dan ooit. Ze zouden op school moeten leren hoe ze doeltreffend kunnen schrijven in verschillende situaties. Niet door geïsoleerde oefeningen in zinsbouw of spelling, maar door bezig te zijn met de inhoud die ze willen overbrengen, en met de beste manier om dat in taal te doen. Daarbij is goede begeleiding door een responsieve leerkracht onmisbaar.

In mijn lange ervaring met schrijven met kinderen heb ik gemerkt dat de inhoud van teksten ertoe doet: als je niet weet waarover je gaat schrijven, of je weet niets af van je onderwerp, gaat schrijven niet lukken. Een interessant, relevant onderwerp waarvan kinderen genoeg afweten is dus het eerste waar goede schrijfleerkrachten naar zoeken. Het tweede didactische uitgangspunt is het bieden van voldoende hulpstapjes bij het schrijven, zoals praten over het onderwerp, praten over de opdracht, voorbeeldteksten bekijken, samen schrijven, teksten bespreken, werken met peerfeedback, expliciteren wat je aan je tekst gedaan hebt. Hulpstapjes zijn nodig om de kinderen die van huis uit weinig taal- en tekstkennis meekrijgen te ondersteunen. En ze zijn zeker nodig in een tijd waarin lezen en schrijven lijken te veranderen in vluchtig scannen, impulsief typen en heel snel op het knopje ‘send’ drukken.

Goede onderwerpen, goede begeleiding en voldoende tijd zijn voorwaarden voor schrijfplezier en schrijfmotivatie van kinderen, iets waar elke leerkracht naar op zoek is. In mijn lezing zal ik een beeld geven van hoe goede, motiverende schrijfdidactiek eruit kan zien.