Voor mijn blog over praten met kleuters als belangrijke strategie voor beginnende geletterdheid bleek veel belangstelling. Ik ben daar blij mee, want er is vaak te weinig aandacht voor de nauwe relatie tussen vertellen en schrijven op de basisschool. Op een recente bijeenkomst met dyslexiespecialisten bleek iedereen dit wel vanuit de theorie te weten, maar zich niet altijd in staat te voelen om kinderen te stimuleren tot vertellen en dat dan te gebruiken om ze ook aan het schrijven te krijgen. Zeker bij kinderen die van zichzelf al denken dat ze ‘zwak’, ‘dyslectisch’ of anderszins ‘gehandicapt’ zijn lukt dat niet zomaar. We bespraken op die bijeenkomst hoe belangrijk het is dat in het contact met deze kinderen sprake is van echte communicatie en belangstelling, en niet alleen van schoolse leerdoelen.
Een eye-opener vond men de zogeheten ‘wie heeft dat ook’- vraag. Het idee daarvan is supersimpel: je vertelt iets over een eigen ervaring, en dan vraag je aan een groepje anderen wie ook weleens zoiets gehad heeft. Voorbeeld: ik zag vorig voorjaar in mijn achtertuin een jonge merel die heel wankel op de rand van een stoel zat > wie heeft ook weleens een vogel of ander dier vlak bij huis gezien? Of: wie heeft ook weleens een jong dier ergens gezien? Wie-heeft-dat-ook vragen werken in vertelkringen tien keer beter dan een open vraag als ‘wie wil ook iets vertellen?’ Die laatste vraag roept geen beeld op en alleen de echte kletskousen krijgen dan een kans. De wie-heeft-dat-ook vraag is concreet en tegelijkertijd open; er schiet je vaak direct iets te binnen, je kan erop antwoorden maar het hoeft niet. Als kinderen eenmaal aangeven dat ze een situatie in hun hoofd hebben, is hierop doorvragen niet alleen gemakkelijk maar ook behulpzaam bij het verwoorden.
En toen luisterde ik naar een podcast-interview in De Correspondent met Angelique van Tilburg en Suzanne Huig van de succesvolle Rotterdamse Kinderkrant Jong010.Zij leggen uit hoe zij kinderen aan het vertellen krijgen over zaken die ze meemaken en belangrijk vinden. En hoe ze die verhalen gebruiken voor hun (papieren) krant, die op Rotterdamse basisscholen wordt rondgebracht. Centraal staat bij hen het loslaten van verwachtingen en aannames over de denk- en ervaringswereld van kinderen. Zoals: dat het leven in een gezin met weinig geld wel moeilijker zal zijn dan in een gezin met veel geld. Of dat het erger is als je ouders gescheiden zijn dan als ze bij elkaar zijn.
Ik moest meteen denken aan wat ik heel vaak hoorde van leerkrachten op zogenaamde achterstandsscholen: ‘deze kinderen maken niks mee’. Ook een knoert van een aanname, die totaal niet klopt met mijn ervaring op dit soort scholen. Waarschijnlijk denken veel kinderen zelf ook dat ze ‘niks meemaken’. Jaren geleden schreef ik een artikeltje met als titel ‘Hebben kinderen wel iets te vertellen?’ Het antwoord was: tuurlijk, als je er maar oor voor hebt en ernaar vraagt. De Rotterdamse Kinderkrant laat dit op een nieuwe manier zien.
Elk kind heeft niet één verhaal, maar veel verhalen, en daarnaast veel interesses, fantasieën en gedachten. Over dat alles kunnen kinderen praten, lezen en schrijven. De verhalen in de Rotterdamse krant zijn door de twee journalisten goed leesbaar gemaakt. Hoe tof zou het zijn als de Kinderkrant uit Rotterdam gebruikt wordt als aanleiding om met kinderen in de klas te praten over allerlei onderwerpen, en kinderen vervolgens ook zelf over die onderwerpen gaan schrijven.
Bij de Taaldrukwerkplaats maakten we vroeger ook Kinderkranten over allerlei onderwerpen. Geheel bestaande uit kinderteksten. Wat geweldig leuk dat er opnieuw een Kinderkrant is ontstaan, en dat daaruit blijkt dat de kinderen van toen en van nu niet zo heel veel van elkaar verschillen!
Kinderkrant uit de jaren 1990
Kinderkrant van nu
