Romeinen zijn superleuk, oftewel: schrijven over themaperiodes en projecten
Leerkrachten die zelf schrijflessen ontwerpen beginnen altijd bij de inhoud, oftewel de onderwerpen waarover ze de kinderen willen laten schrijven. Daarbij is het belangrijkste criterium of de kinderen er genoeg van afweten. In mijn ogen zijn er altijd heel veel mogelijke onderwerpen, ervaringsgerichte en kennisgerichte. Soms hoef je echt niet ver te zoeken, bijvoorbeeld tegen het einde van een themaperiode of een project. Dan zijn de kinderen vol van alles wat ze gedaan en geleerd hebben. Wat ligt meer voor de hand dan ze te laten schrijven over het project?
Lees verder “Romeinen zijn superleuk, oftewel: schrijven over themaperiodes en projecten”
Schrijvende kinderen en schrijvende machines – artikel Meer Taal over ChatGPT
Schrijven in het hart van het nieuwe taalonderwijs – JSW artikel december 2024
Schooljaar 24-25 wordt een schrijfjaar
Soms denk je ineens dat je de tijdgeest voelt. Je denkt bijvoorbeeld dat er iets aan het veranderen is in het onderwijs. Het zou een ‘bubbel’-effect kunnen zijn, in deze algoritmische tijd niet ondenkbaar: in de media alsmaar geconfronteerd worden met je eigen belangstelling, en dan denken dat iedereen datzelfde denkt, weet of doet. Toch durf ik dat sinds het afgelopen jaar te betwijfelen. Ik heb de laatste maanden zoveel scholen gesproken, verspreid over het hele land, die mij vertellen dat ze schrijven willen gaan oppakken en verbinden met lezen en de zaakvakken, dat het geen toeval of bubbel meer kan zijn. Er is een nieuwe wind gaan waaien in het basisonderwijs. Eentje die lezen en schrijven weer samen naar het centrum van het onderwijs blaast. De nieuwe kerndoelen taal wakkeren dat nog verder aan. Dus waar wachten jullie nog op?
Valkuilen bij tekstbesprekingen
‘Het is te moeilijk voor ze’, verzuchtte een leerkracht met wie ik onlangs in haar groep 5 een tekstbespreking deed. Ik merkte ook dat het te moeilijk was. Maar waar lag dat aan? Als ik merk dat kinderen iets niet kunnen of begrijpen, denk ik altijd dat het niet aan hen ligt, maar aan mij. Ik heb te snel aangenomen dat ze iets snapten, te weinig voorgedaan wat ik wilde dat zij deden, teveel tegelijk van ze gevraagd, of ik ben iets cruciaals vergeten in de voorbereiding, de instructie of de interactie met de kinderen. Bij tekstbesprekingen (ik bedoel hier besprekingen van door leerlingen geschreven teksten) is de kans op een van die dingen heel groot. Zeker als je er net mee begint. Daardoor moet je je echter niet laten ontmoedigen.
De kern(doelen) van het taalonderwijs
In een vorige post schreef ik over het verschil tussen iets doen en iets leren, en hoe belangrijk het is om die twee in je onderwijs goed uit elkaar te houden. Van iets doen leert een kind altijd wel iets, maar wat precies? In het schrijfonderwijs is het essentieel om te weten waar je als leerkracht op uit bent met je schrijvende kinderen. Hoe zorg je dat ze leren wat van belang is voor de ontwikkeling van hun schrijfvaardigheid? En wanneer is het goed genoeg? De kerndoelen voor schrijven, die aangeven wat kinderen op elke school moeten leren, zouden hierover opheldering moeten geven.
Hoezo schrijven in de Kinderboekenweek?
Hoezo zou je in de Kinderboekenweek gaan schrijven, het gaat toch om lezen? mopperde een student van mij ooit, toen ik met allerlei leuke ideetjes kwam om te schrijven bij het Kinderboekenweekthema. Ik was het eigenlijk wel met haar eens, maar er was nu eenmaal de gewoonte op veel scholen om van alles uit de kast te trekken bij het thema, en schrijven hoorde daar vaak ook bij, naast spelletjes, liedjes, knutselen en verkleden. Als je dan toch ging schrijven, dan maar liever op een leerzame manier, dacht ik, zie bijvoorbeeld hier en hier. Maar inmiddels denk ik daar anders over. Schrijven en lezen hebben op een bijzondere manier met elkaar te maken, en er is alle reden om het met elkaar te verbinden. Ook in de Kinderboekenweek. Lees verder “Hoezo schrijven in de Kinderboekenweek?”
Vakantiewerkwoorden
Welkom terug in de school allemaal! Opnieuw starten overal nieuwe groepen kinderen na een eindeloos lange zomervakantie. Vertellen over de vakantie, vaste prik in veel groepen. En erover schrijven natuurlijk. Je kunt er een leuke en leerzame activiteit van maken. Ik geef elk jaar nieuwe ideeën voor schrijven over de vakantie, je vindt zes blogs met verschillende invalshoeken via de zijbalk van mijn blog de categorie Schrijven over vakanties. Dit is de zevende. Lees verder “Vakantiewerkwoorden”
Het monster wil zo graag een mens worden
Dokter Frankenstein, de hoofdpersoon uit de roman van Mary Shelley uit 1818, maakte van aan elkaar genaaide en geëlektrificeerde lichaamsdelen van echte mensen een namaakmens, vanuit zijn verlangen om te begrijpen wat een mens eigenlijk is, en daarmee de wetenschap en de mensheid verder te helpen. Het resultaat was een monster, dat wel leefde, maar niet echt op een mens leek. Een ramp gebeurde: het monster ontsnapte. Overal waar het echte mensen ontmoette, richtte het – ongewild – schade aan. Het probeerde tevergeefs mensen te imiteren, om zo zelf ook een mens te worden. Frankenstein probeerde een vrouw voor hem te bouwen, om hem menselijker te maken, maar zag daar weer van af uit angst dat die vrouw ook niet echt zou lukken. Kortom, het liep totaal fout met de menselijkheid van het monster, dat alleen achterbleef en zelfmoord pleegde.
Iets doen of iets leren
Als scholen hun schrijfonderwijs aanpakken betekent dat meestal dat de leerkrachten zelf schrijfopdrachten gaan bedenken. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Wanneer is een schrijfopdracht geschikt voor je groep? Vaak zie ik leerkrachten twijfelen tussen ‘iets dat kinderen leuk vinden’ en ‘iets dat aansluit bij de doelen van de schrijflessen uit de taalmethode’. Liefst een combinatie van die twee natuurlijk, ervan uitgaande dat over de schrijflessen in de methode wel goed zal zijn nagedacht door de auteurs, en dat het dus slim is om de daar gehanteerde doelen over te nemen.